Şizoid Kişilik Bozukluğu

Şizoid Kişilik Bozukluğu

Şizoid terimi yaklaşık 100 yıl önce Bleuler tarafından sosyal olarak içe kapanık, hassas ve fantazi dünyası geniş  insanları tanımlamak için ortaya atılmıştır. Şizoid kişilik bozukluğu ise sosyal etkileşimden kaçınma, kişilerarası ilişkilerde duygusal paylaşımda belirgin eksiklik , sosyal dış uyaranlara genel olarak ilgisizlikle karakterize bir bozukluktur. Bu kişilikteki bireyler kendi sınırlı ilgi alanlarında, duygusal bileşenler olmadan bir veya birkaç insan ile arkadaşlık kurabilseler de  yalnız vakit geçirmeyi tercih ederler. Hayatın diğer boyutlarında olduğu gibi cinselliğe de ilgileri yok ya da azdır. dünya görüşleri( ahlaki, politik vs.) alışılmadıktır.

Daha çok erkeklerde görülür ve toplumdaki görülme sıklığı diğer kişilik bozukluklarına göre daha azdır( %1'in altında). diğer  a kümesi kişilikler gibi şizofreni benzeri kişilik bozuklukları arasında yer alır. kişinin klinik görünümü şizofreni tanı kriterlerine uymasa da ataklar şeklinde halüsinasyonlar ya da hezeyanlar görülmesi nadir değildir. annenin gebelikte iyi beslenememesiyle  en çok ilişkilendirilmiş kişilik bozukluğudur ve bu yüzden düşük sosyoekonomik düzeyi olan toplumlarda daha sık görülmektedir.

Şizoid kişiliği olanlar nasıl insanlardır?

Genelde çevreleri tarafından kopuk, uzak, soğuk, hissiz, kayıtsız olarak tanımlanan insanlardır. Kendilerini ise tipik olarak ; aktif  öznelerden ziyade , hayatı adeta dışardan deneyimleyen birer "gözlemci" gibi hissettiklerini ifade etmeleri son derece ilginç ve sık rastlanan bir durumdur.

Şizoid kişilik bozukluğunun tedavisi var mıdır?

Geçmişte düşük doz antipsikotikler bu bozuklukta kullanılmışsa da bu tedavi pratiği artık terkedilmiştir. Şizoid kişiliğe sahip olanlar genelde tedavi arayışına girmediği ve girse de psikiyatrist ile arasında terapotik bir ilişki gelişmesi için gereken yakınlık düzeyi çoğu zaman sağlanamadığından etkili bir tedavi yönteminden söz etmek zordur.

Anhedoninin(aktivitelerden zevk alamama) baskın olduğu durumlarda bupropionun  etkili bulunduğu çalışmalar vardır.

Şizoid Kişilik Bozukluğu Tanısı

DSM 5 tanı kriterleri; ( aşağıdakilerden en az 4 tanesinin bulunması gerekir.)

  1. Aile fertleri dahil hemen hiç kimse ile yakın ilişki kurmaktan keyif almamak ve bundan kaçınmak
  2. Hemen her zaman yalnız yürütebileceği aktiviteleri tercih etmek.
  3. Cinsel ilgi ve isteğin az olması ya da hiç olmaması
  4. Başlarından alınan övgü ya da eleştiriye duyarsız olması( kaçıngan ya da bağımlı kişiliklerde , sosyal fobide tam tersi)
  5. Çok az aktiviteden keyif alması
  6. Duygusal olarak soğuk olması
  7. Arkadaş sayısının çok az olması ya da hiç olmaması